Lange Nieuwstraat 119

Aan de zijgevel van dit Willem Arntsz Huis treft u enkele geveltekens aan. In de topgevels links en rechts zijn een dollemanskop en een stel door guirlandes omgeven goudkleurig ovaal waarin twee boeien zijn afgebeeld. Dit verwijst nog naar de oorspronkelijke benadering van ‘krankzinnigen’. In het midden, een verdieping lager onder de timpanen, een kop van een ram. Een attribuut van Mercurius, de hoeder van de schaapskudde.

Daarnaast zijn er twee fundatiestenen aangebracht.

Linksonder op de plint van het rechterdeel staat:
DEN 24 MAART 1843
IS DEZE STEEN GELEGD
Rechtsonder op de plint van het linkerdeel staat:
DEN 12 JUNI 1793
IS DEEZE STEEN GELEGD

Een korte geschiedenis van het complex verklaart de betekenis van de geveltekens. Uit 1641 dateert de stichtingsakte, waarin Willem Arntsz een bedrag voor een huis ‘voir dulle lieden’ (psychiatrische patiënten) nalaat. Dit huis bestond aanvankelijk uit een hoofdgebouw en zes kleine huisjes aan het Nicolaaskerkhof. In 1659 was het aantal huisjes gestegen tot 45.

Vervolgens heeft het complex verscheidene verbouwingen en grote uitbreidingen ondergaan. In 1793 vond de eerste grote verbouwing plaats om daarmee aan de ‘moderne’ eisen te kunnen voldoen.

Prof. J.C.Schroeder van der Kolk, regent vanaf 1827, deed revolutionaire voorstellen ten aanzien van bouwkundige aanpassingen van het huis; aanpassing gebaseerd op zijn nieuwe inzichten over  welzijn en genezing van de patiënt. Onder zijn bestuur  ontwierp architect Christiaan Kramm tussen 1836-1842 een nieuw pand in neoklassieke stijl, op de hoek van de Lange Nieuwstraat en de Agnietenstraat. De fundatiesteen uit 1843 verwijst naar deze bouw.

Zie ook: Agnietenstraat 2

Meer over de geschiedenis van het gebouw in: DUIC,

Geveltekens in de buurt