Een toelichting bij de tot standkoming van het hernieuwde gevelteken “de kalvredans”, een gevelteken op het adres Oude gracht nummer 60 te Utrecht.
Bij het herstel van de gevel van dit pand door de eigenaar “Mitros” werd ontdekt dat dit geen gevelsteen betrof maar een gevelbord van hout. Beoordeling van het bord leidde tot de conclusie dat dit niet meer te restaureren was. Na overleg met de afdeling Monumenten van de gemeente Utrecht en Mitros is besloten het bord opnieuw te maken naar het oude bord. Hiervoor was het oude bord beschikbaar voor de vormen en een tekening van van der Monde (1840) waarin een aanwijzing voor de kleuren te vinden was.
De indeling van het snijwerk ( met name de ruimte tussen de koppen en de guirlande) doet mij vermoeden dat het geen kunstenaar geweest is maar een ambachtsman, mogelijk de bakker zelf. Zoals bakker Abrahamse mij vertelde maakten de bakkers de koekjes vormen zelf. Dus zou het mij niet verwonderen dat de bakker Oortmans (1657) of diens opvolgers dit bord zelf gesneden hebben.
Gaten achterin het bord kunnen duiden op de houten deuvels waarmee het bord in de houten gevel van destijds geplaatst was.
Vóór de restauratie
Het oude eikenhouten bord is vermoedelijk verkleind. Dit kan gebeurd zijn toen het ingepast is in de huidige grenen omlijsting. Daarna is het in lood gevat en ingemetseld tussen de 2e en 3e verdieping van oude gracht 60.
Het bord bestaat uit 2 verlijmde eiken delen. Met een bovenfrees zijn de grove contouren gefreesd.
Daarna is het reliëf gehakt. De krakeling was lastig te kopiëren. Bakker Abrahamse van Oude gracht nr. 62 kende deze. Het was naar zijn zeggen een “Bretzel”, bekend in Duitsland.
In overleg met Kees Rampart van de afdeling Monumenten van de gemeente Utrecht zijn de letters in de guirlande aangepast waardoor de leesbaarheid vanaf de straat vergroot is.
Overleg Kees Rampart en Gerke Corstiaensen
Op het oude bord was geen teken of initiaal, naam te vinden. Of die er op gestaan heeft is niet bekend. Nu staan rechtsonder mijn initialen en achterop mijn naam en het jaartal 2011.
De kleuren van het origineel waren moeilijk terugvindbaar gezien de staat waarin het bord verkeerde en de wijze waarop het bord met witte verf volgesmeerd was. Gelukkig heeft van der Monde uitkomst verschaft. In een gekleurde tekening van hem waren de kleuren aangegeven. Niet rood zoals de beschrijving van van Lennep (1868) doet vermoeden (deze beschreef een metalen uithangbord dat tot na de 2e wereldoorlog uitgehangen heeft ”kalveren zo rood als ossenbloed”).
De kleurverdeling op de bonte kalveren is naar de kleurverdeling van de Nederlandse zwart- en rood-bonte kalveren. Van der Monde heeft in zijn tekening de vlekken willekeurig aangebracht. Ik heb de kleurverdeling aangepast zoals dit bij het ras van toen past. Overigens is de tekst op het bord “DE KALVREDANS”. Dit, in tegenstelling tot benamingen van het huis op nr. 60 in het archief en de beschrijvingen van anderen.
Tekening van Van der Monde
Het gevelteken is op dezelfde plaats bevestigd als het oude bord. De ophanging is gedaan op 4 stelbouten zodat er achter het bord ventilatieruimte is.
Na de restauratie
Gerke Corstiaensen november 2013