Moreelsepark 2 – HGB II – Tulpenburg

Foto Arjan den Boer

HGB II (Hoofdadministratiegebouw II) werd in 1894, in neorenaissance-stijl, gebouwd voor de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen, de voorloper van de Nederlandse Spoorwegen. De architect was Jacob Frederik Klinkhamer. Tulpenburg is de naam van een kwekerij die op deze plaats lag.
Alle reliëfs op het gebouw en de luchtbrug zijn gemaakt in het  Atelier Van den Bossche en Crevels.

Boven de ingang, op de top naast de klok, twee beelden: Romeinse god Mercurius (symbool voor handel) en rechts de Romeinse godin Victoria (symbool voor overwinning).
Rechts en links daarvan zijn twee ramskoppen afgebeeld die de kracht en standvastigheid van de staatsspoorwegen symboliseren. Daaronder in vergulde letters

STAATSSPOORWEGEN ANNO 1895

Foto Arjan den Boer

Aan weerszijde van de boogvensters, twee engeltjes: links symbool voor stoom, rechts voor elektriciteit.

‘Elektriciteit’
[156059] / collectie Het Utrechts Archief.


‘De stoom’
[156077] / collectie Het Utrechts Archief.

Daaronder, tussen de 6 ramen, bevinden zich drie ronde reliëfs met de portretten van de ontwikkelaars/uitvinders van de stoommachine en de stoomlocomotief. Van links naar rechts:
James Watt, Denis Papin en George Stephenson

Foto Arjan den Boer

De luchtbrug tussen HGB II en I, is aan de Moreelsepark-zijde gedecoreerd
met allegorische reliëfs.

Het linker reliëf toont Hercules, met een leeuw en stier ter verbeelding van De Kracht.

Het rechter reliëf  wordt De Snelheid uitgebeeld door de Griekse godin Iris op een wagen, met een staf met een gevleugeld wiel, op een gevleugelde praalwagen met ramskop en arendskop, voortgetrokken door twee eenden.

Daartussen een leeuw met het wapen van Nederland

De luchtbrug aan de achterzijde (Laan van Puntenburg-zijde) bevat twee reliëfs met strofen uit een gedicht over de eerste trein, van Isaäc da Costa.

 

“EEN NIEUWE LOOPKRING IS VOOR HEEL DEZE AARD
BEGONNEN!
UIT KOOL- EN YZERMYN ONTSPRONGEN HAAR DE
BRONNEN
VAN SNELHEID, MACHT, EN LICHT
EEN ZELFDE STOOMKRACHT VAART
SLEEPT HEEL ONS MENSCHDOM VOORT EN EFFENT
HEEL ONZE AARD

ZIE LANGS ZIJN TWEELINGSLIJN DIEN FELLEN
SALAMANDER
VUUR SIST HET UIT ZYN BUIK, DIE RAMMELT
OVER DE AARD
HIJ VOERT BEVOLKINGEN EN LEGERS IN ZIJN STAART
METALEN TENTEN DIE MET BLIKSEMENDE WIELEN
WAT STAND HOUDT, WAAR HIJ SCHREEUWT,
VERPLETTERN EN VERNIELEN
HIJ RUNT, HIJ VLIEGT, HIJ RUKT,
VERWATEN EN VERWOED
AFGRONDEN IN ‘T GEZICHT EN BERGEN TE GEMOET.

Tussen deze twee reliëfs, een leeuw met het wapen van Utrecht

Meer informatie in: HGB II (Tulpenburgh): in de schaduw van de Inktpot, door Arjan den Boer. In: Duic,

Geveltekens in de buurt