Jaarverslag Utrechts Geveltekenfonds 2023

Markeer zoekwoorden (jaarverslag)

Nieuwe geveltekens

Joke Smit

Ter gelegenheid van de 90e-geboortedag van Joke Smit onthulden we een gevelsteen voor deze bevlogen feministe. Ze is in Utrecht geboren en heeft daar ook een deel van haar jeugd doorbracht. We konden dit project realiseren door de niet aflatende inzet van Marjet Douze en Paul Krijnen van het UGTF. En de financiering kwam rond dankzij een gift van de Wilhelmina Druckerfundatie en een zeer geslaagde crowdfundingsactie. Beeldhouwer Britt Nelemans maakte de steen en de werkgroep Directe Voorzieningen zorgde voor een QR-steen in het plaveisel. De onthulling op een stralende zaterdagochtend in augustus op het Joke Smitplein werd een groot succes. Dit was mede te danken aan de inzet van de bewonersorganisatie van het plein en dan met name van Liesbeth Hörmann en Suzanne van der Vlisten, en aan de speeches van Hedy d’Ancona en burgemeester Sharon Dijksma.

Stadsrechten

In het kader van Utrecht 900 jaar wilden we een replica van het document van de Utrechtse stadsrechten op de Vismarkt plaatsen. Dat bleek daar niet mogelijk en de steen komt nu op een pand van de KF Heinstichting dat beheerd wordt door Stadsherstel. Beide instellingen staan positief tegenover het plan. We gaan het in 2024 verder ontwikkelen in overleg met de enthousiaste beeldhouwster Laura Kok.

Saftleven

Samen met de Vereniging Oud-Utrecht gaan we een gevelsteen voor de kunstenaar Herman Saftleven (1609-1685) maken. Saftleven legde in de zeventiende eeuw in honderden tekeningen het stadsbeeld van Utrecht vast. Hij is bekend vanwege zijn twintig ruïnetekeningen van de Domkerk en de Pieterskerk na de storm tussen 1674 en 1677. Maar vooral is hij van belang omdat hij nagenoeg de gehele middeleeuwse stads-ommuring van Utrecht tekende.  Tientallen jarenlang woonde en werkte Saftleven in het pand Achter Sint Pieter 7. De bewoners van het pand stemmen in met de gevelsteen en het CMU is bereid een deel te financieren. Beeldhouwer Toon Rijkens zal de steen gaan maken. We hopen de steen in 2024 te realiseren.

Herplaatsing van gevelstenen

Knyneberch

Op het eiland Wieringen vond men in een boerenschuur een 17e-eeuwse gevelsteen met als naam d’Knyneberch. Onderzoek wees uit dat die ooit zat in het pand Korte Minrebroederstraat 7, tegenover het stadhuis. De originele steen was zo zwaar beschadigd dat die niet meer bruikbaar was. Beeldhouwer Ruud van de Vliet maakte een kopie van de steen en in juni 2023 hebben we die teruggeplaatst in het pand en hebben we een feestelijke onthulling geregeld. MHM Onroerend Goed nam als eigenaar van het pand de helft van de kosten op zich en het Carel Nengermanfonds en KFHeinfonds zorgden voor de andere helft. De gemeente gaf een vergunning af en de afdeling Erfgoed in de persoon van Cees Rampart adviseerde ons in het proces.

Op termijn

De eigenaar van de Stayokay op de Neude heeft een drietal bronzen beelden, gemaakt door Pieter d’Hont en Arie Teeuwisse ter herinnering aan de Unie van Utrecht, in 2016 van de gevel verwijderd en in de kelder opgeslagen. Ook in 2023 heeft het UGTF zich ingezet voor herplaatsing van deze kunstwerken op een geschikte locatie. Aangezien de beelden destijds aan de burgers van Utrecht geschonken werden en in ontvangst genomen zijn door de burgemeester, zou het stadhuis een zeer passende nieuwe locatie voor deze beelden zijn.

Een geschikte locatie voor de gevelsteen Inde Koets Waege, die vroeger aan de Leidse Veer prijkte, is nog niet gevonden. We volgen de bouwplannen voor dat gebied en we hopen dat we in de nieuwbouw een geschikte locatie kunnen vinden.

Verdwenen gevelstenen

Zo nu en dan vinden we een oude Utrechtse gevelsteen terug, maar helaas zijn er ook verdwenen stenen die nog altijd spoorloos zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de grote schaakstukken die Schaakwijk sierden en voor de 17e-eeuwse steen van ridder Bloys van Treslong. Wij blijven in de gaten houden of deze stenen ergens opduiken.

Site

In 2023 werkten we verder aan de nieuwe site zodat die nu ook voor tablet en mobiel geschikt is. Ook is de zoekfunctie uitgebreid en is het onderhoud van de site vereenvoudigd. Intussen gaat het werk door aan het afbeelden en beschrijven van geveltekens in Utrecht. De site bevat inmiddels ruim 500 geveltekens.

Publiciteit

Marjet Douze en Jim Terlingen brachten met Twitter, Facebook e.a. de activiteiten van het UGTF onder de aandacht. Het UGTF schreef oa daarvoor zeven keer een nieuwsbericht.
De gevelsteen voor Joke Smit kreeg uitvoerige aandacht in het AD van 28 augustus. Ook de Utrechtse Oostkrant besteedde er uitgebreid aandacht aan en ook de digitale Utrechtse kranten Nieuws030 en Duic wijdden er artikelen aan. Het landelijke blad Opzij besteedde op haar site meermalen aandacht aan de gevelsteen.
Ook over de Knyneberch stond een bericht met foto in het AD.

Samenwerking

We onderhielden contacten met de Utrecht Time Machine, vooral met Rick Companje, de bond Heemschut, vooral met Norman Vervat, de vereniging Oud-Utrecht, vooral met haar voorzitter Dick de Jong en met verschillende vertegenwoordigers van de gemeente Utrecht. En opnieuw werd dankbaar gebruik gemaakt van de goede adviezen van Cees Rampart van de afdeling Erfgoed.
Voor de gevelsteen voor Joke Smit werkten we nauwe samen met de bewonersorganisatie van het Joke Smitplein.

Financiën

De projecten kunnen we realiseren dankzij bijdragen van eigenaars, bewoners, fondsen enz . De inkomsten blijven heel beperkt maar dankzij donaties en verkoop van boekjes kunnen we de noodzakelijke uitgaven net bekostigen. We streven er el nar om het aantal vrienden van het UGTF uit te breiden.

Bestuur

De bestuurssamenstelling bleef ongewijzigd. Het bestuur wordt gevormd door: Jan Scheffer (voorzitter), Paul Krijnen (secretaris), Paul Verhagen (penningmeester) en Rietje de Bruijn. We hebben zes keer vergaderd, waarbij bijzondere aandacht was voor het zoeken van nieuwe bestuursleden. Helaas heeft dat tot op heden nog geen resultaat gehad.