Mijn initiatief komt voort uit mijn feminisme, en dat feminisme is verbonden met een interview dat Joke Smit vlak voor haar dood, in september 1981, gaf.
Ik was zelf net moeder geworden en probeerde werk en zorg eerlijk te verdelen met mijn partner. Joke sprak in het interview over allerlei zaken waar wij als jonge, buitenshuis werkende, ouders tegenaan liepen. Het sloeg bij mij in als een bom en werd een keerpunt in mijn leven: Ik werd als feministe actief, zowel in het actiewezen als in mijn werkzame leven. Wat het artikel Het onbehagen bij de vrouw in 1967 teweeg had gebracht, gebeurde bij mij – een stuk later – met dat interview.
Het artikel Het Onbehagen wordt gezien als de start van de Tweede Feministische Golf. De respons die zij op het artikel kreeg was groot, en bracht haar tot actie. Een van de eerste stappen was de oprichting van ManVrouwMaatschappij. Hedy d Áncona zal daar straks buiten meer over vertellen.
Joke werd inspiratiebron voor veel vrouwen. Recent kwam het boek uit De eeuw van de vrouw, van Suzanna Jansen. Zij beschrijft hoe haar moeder het feministische pad op ging door Joke Smit. Het geeft een prachtig tijdsbeeld van de emancipatie van vrouwen in de jaren 70 en 80.
Kortom, Joke is een belangrijke vrouw in de geschiedenis van Nederland!
Toen ik begin van dit jaar ontdekte dat Joke Smit in Utrecht was geboren, wist ik meteen: ik wil een herdenkingssteen voor haar. Zij is hier geboren, maar er liggen hier meer voetstappen: zij ging hier naar het chr. Gymnasium , zij woonde na de oorlog een tijd bij haar tante in de Bolksbeekstraat en startte haar studie Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht.. En toen ik ontdekte dat zij op 27-8-2023 90 geworden zou zijn, stond voor mij de datum ook al min of meer vast.
Ik deed het voorstel aan het bestuur van het UGTF en zij steunde mijn initiatief. Samen met bestuurslid Paul Krijnen gingen we aan de slag.
Het grote probleem met dit soort initiatieven, is het geld. Het UGTF heeft namelijk zelf geen budget en moet altijd financiering zoeken. Voor het eerst zetten we met het UGTF een crowd funding actie op.
Paul vertelde al op welke manieren het geld voor de steen is binnengekomen. De helft van het geld werd toegezegd door het Wilhelmina Drucker Fonds; de andere helft hadden we met de crowd funding binnen de kortste keren bij elkaar; meer dan 80 mensen schonken gul. Toen konden we het plan echt gaan realiseren.
Het geboortehuis aan de Merwedekade – de plek die we eerst in gedachten hadden – viel af. De tegenstand van de bewoner was te groot. Hij wilde geen ‘koekeloerders’ voor zijn deur; hij was blijkbaar bang dat het een bedevaartsoord zou worden. Maar we vonden een mooie andere plek – het Joke Smitplein. En wat we erbij cadeau kregen: de Bewonerscommissie van het plein bestaande uit Liesbeth Hörmann en Suzanne van der Vlist! Zij waren meteen enthousiast en gingen energiek de samenwerking met ons aan. Zij wierven geld voor deze onthulling en namen een groot deel van de organisatie op zich. Zonder hen was deze onthulling niet zo feestelijk geworden. Wij zijn ze daar zeer dankbaar voor!
We kozen voor de beeldhouwster Britt Nelemans – Zij maakte onder andere ook de prachtige herdenkingssteen steen 100 jaar vrouwenkiesrecht die op het Stadhuis is te bewonderen. En nu dus deze.
Misschien is deze steen een startpunt om te werken aan meer gevelstenen voor vrouwen in Utrecht. Mijn feministische hart klopt daar sneller van want het zijn er nu echt veel te weinig. Er zijn tenslotte genoeg belangrijke vrouwen in de geschiedenis van Utrecht die zo’n steen verdienen.
Maar nu eerst de onthulling van deze gevelsteen. Laten we hopen dat het een beetje een bedevaartsoord gaat worden. Veel ideeën van Joke Smit zijn tenslotte nog steeds actueel.