De stad Utrecht kiest dit jaar voor een eigen thema in de Maand van de geschiedenis: De Gezichten van Utrecht. Het Utrechts Geveltekenfonds haakt daarbij aan.
Er zijn veel minder geveltekens over vrouwen dan over mannen. Daarom kiest het UGTF dit keer voor geveltekens die vróuwen een ‘gezicht’ geven.
U vindt hier bij elk gevelteken een korte beschrijving en een foto. Klik op de link van het adres voor meer informatie en beeldmateriaal.
Trijn van Leemput (ca. 1530 –1607)
Deze gevelsteen is te vinden op het woonhuis (Oudegracht 17) van Trijn van Leemput . Zij is beroemd door de bestorming van Kasteel Vredenbrug in 1577. Trijn trekt dan met een groep vrouwen, gewapend met houwelen, op naar het gehate kasteel en begint met de sloop.
Anna Maria van Schurman (1607-1678)
Utrecht kan bogen op de eerste vrouwelijke student aan een universiteit in de Nederlanden. Dat is niet Aletta Jacobs, maar Anna Maria van Schurman! Zij volgde colleges, maar moest daarvoor wel achter een gordijn zitten. Anna Maria blijkt getalenteerd: Zij leerde diverse talen en had grote belangstelling voor theologie, geschiedenis, aardrijkskunde en wiskunde. En ze kon dichten, tekenen, boetseren en virtuoze papierknipsels maken.
Er zijn twee plekken in Utrecht met geveltekens over haar: haar woonhuis Achter de Dom 8 en een speciaal ingericht ‘Anne Maria van Schurman’ hofje bij de Keukenstraat.
Belle van Zuylen (1740-1805)
Op het geboortehuis van Belle van Zuylen aan de Nieuwegracht 3-5 staat een beroemde spreuk van haar: ”Ik vraag niet om vrijheid van denken. Die heb ik”. Zij wordt gezien als proto-feministe en was van vele markten thuis: schreef brieven, fabels, novelles, pamfletten, toneelstukken, muziekstukken, schilderde (zelf)portretten en schreef meer dan 2600 brieven.
Catharina van Rennes (1858-1940)
In de Brigittestraat 1 herinnert een plaquette aan Catharina van Rennes, zangpedagoge, componiste en zangeres. Zij zette niet alleen in Utrecht een zangschool op, maar opende ook dependances in Hilversum, Amsterdam en Den Haag,
Clara Meijer-Wichmann (1885-1922)
Clara Wichmann bracht een deel van haar jeugd door in het pand Nachtegaalstraat 37. Zij was maatschappelijk zeer actief en heeft een belangrijke stempel gedrukt op drie terreinen: het feminisme, het christen-socialisme en het strafrecht. Zij was onder andere een van de oprichtsters van de Utrechtse afdeling van de Nederlandsche Bond voor Vrouwenkiesrecht.
Clare Lennart (1899-1972)
Op de muur van het Nicolaaskerkhof 8 hangt een gedenksteen, ter herinnering aan de schrijfster Clare Lennart, pseudoniem voor Clara Helena Klaver.
Zij bracht een groot deel van haar leven door in Utrecht; veel van haar boeken spelen zich hier ook af. Lennart schreef over het Klaaskerkhof in ‘Utrecht verleden en heden‘.
100 jaar Vrouwenkiesrecht (1919-2019)
De gevelsteen 100 jaar algemeen kiesrecht eert al die duizenden vrouwen, ook in Utrecht, die 30 jaar lang streden voor vrouwenkiesrecht. Met de invoering daarvan in 1919, is het algemeen kiesrecht een feit. De afbeelding van een vrouw met de weegschaal en de woorden Jus Sufragii (‘Recht om te kiezen’) is gebruikt door de vrouwenkiesrechtbeweging tijdens die jarenlange strijd. De steen hangt op het Stadhuis
Liefdadigheid
Vrouwen – vaak weduwen zonder kinderen – laten soms hun vermogen na voor liefdadige doelen. Deze goedertierenheid is regelmatig vastgelegd in gevelstenen.
De erfenis van Agnes van Leeuwenberch (ca 1500-1562) wordt in 1567 besteed aan een gasthuis voor pestlijders aan het Servaasbolwerk
Maria van Pallaes (1587 – 1664) laat tijdens haar leven in 1651 aan de Agnietenstraat twaalf vrije woningen bouwen voor behoeftige kleine gezinnen of alleenstaande hervormde vrouwen.
Na haar dood worden uit de gelden van de Fundatie van Maria van Pallaes zelfs in 1938 in de Wulpstraat nog 22 hofjeswoningen gebouwd . Het is de laatste bouw, gefundeerd op haar testament.
Maria Duyst van Voorhout, vrijvrouwe van Renswoude (1662-1754) bestemt een deel van haar nalatenschap voor het in de Agnietenstraat bouwen van een verblijf voor veelbelovende mannelijke leerlingen van het Stadsambachtskinderhuis
Het Speyart van Woerden’s Hofje aan de Kerkstraat is een 19e-eeuws hofje, gefinancierd uit de nalatenschap van de weduwe van baron Speyart van Woerden, Wilhelmina van Linschoten ((1797-1874).